ناجی

نوشته هایی از جنس یکرنگی

ناجی

نوشته هایی از جنس یکرنگی

ناجی

هوالستار

چون به دریا می توان راه یافت
سوی یک شبنم چرا باید شتافت
عطار

پیوندهای روزانه

با دیابت بیشتر آشنا شویم

چهارشنبه, ۶ شهریور ۱۳۹۲، ۱۲:۳۵ ب.ظ


  دیابت چیست؟



دیابت یک اختلال در سوخت و ساز(متابولیسم) بدن است.


در حالت طبیعی، غذا در معده تبدیل به گلوکز یا قند خون می شود. قند از معده وارد جریان خون می شود. لوزالمعده (پانکراس) هورمون انسولین را ترشح می کند و این هورمون باعث می شود قند از جریان خون وارد سلول های بدن شود. در نتیجه مقدار قند خون در حد نرمال و متعادل باقی می ماند.
ادامه متن را در ادامه مطلب بخوانید
ولی در بیماری دیابت، انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست تا وظایف خود را به درستی انجام دهد، در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون نمی تواند به طور موثری وارد سلول های بدن شود و مقدار آن بالا می ‌رود (تصویر بالا این فرآیند را به خوبی نشان می دهد.

انسولین هورمونی است که توسط سلول‌های "بتا" واقع در پانکراس ترشح می ‌شود و وظیفه ی اصلی آن کاهش قند خون است.

پانکراس نیز یکی از غدد دستگاه گوارش است که در پشت معده قرار دارد. بالا بودن قند خون در دراز مدت باعث بروز عوارضی در سیستم قلب و عروق، کلیه‌ها، چشم و سلسله ی اعصاب می ‌گردد.



انواع بیماری دیابت


به طور کلی دیابت به چهار گروه دیابت نوع 1، دیابت نوع 2، دیابت حاملگی و دیابت به علل متفرقه تقسیم‌ بندی می شود.

دیابت نوع1:

در دیابت نوع 1 که 15- 10درصد کل موارد دیابت را تشکیل می ‌دهد، تولید انسولین از پانکراس به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده ی انسولین، متوقف می ‌شود. به همین دلیل افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تأمین کنند. به همین دلیل به آن "دیابت وابسته به انسولین" نیز می گویند.



دیابت نوع 1 اغلب در سنین زیر 30 سال به وجود می‌ آید، لذا به آن "دیابت جوانی" نیز می گویند.

دیابت نوع2:

دیابت نوع 2 بیشتر در بالغین بالای 30 سال و چاق دیده می ‌شود که 90- 85 درصد کل موارد دیابت را شامل می گردد و انسولین تولید شده از پانکراس در این افراد به خوبی عمل نمی ‌کند. در واقع یا پانکراس به اندازه ی کافی انسولین ترشح نمی‌ کند و یا این که انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت سلول ها به انسولین مخصوصاً در افراد چاق، فاقد کارآیی لازم است.

به این نوع دیابت، "دیابت غیر وابسته به انسولین" یا "دیابت بزرگسالان" نیز می گویند.

دیابت حاملگی:

دیابت حاملگی به دیابتی گفته می ‌شود که برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذراست و بعد از اتمام حاملگی بهبود می ‌یابد. خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 هستند.

دیابت با علل متفرقه:

از علل متفرقه ی دیابت می ‌توان به جراحی، داروها (مثل کورتیکواستروئیدها)، سوء تغذیه و عفونت اشاره کرد.

5 اصل کنترل دیابت عبارتند از: آموزش، کنترل روزانه، تغذیه ی صحیح، فعالیت جسمانی و مصرف منظم داروها (قرص یا تزریق انسولین).
آیا دیابت درمان دارد؟

هنوز درمان قطعی برای دیابت پیدا نشده است. حتی روش‌های جدیدی مثل پیوند سلول‌های بتا به افراد مبتلا به دیابت نوع 1 نیز، به علت ضرورت مصرف داروی ضد َردِ پیوند به صورت مادام‌العمر و عوارض احتمالی ناشی از آنها، برای اکثریت افراد مناسب نمی ‌باشد. با این وجود رعایت 5 اصل کنترل دیابت که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد باعث می ‌شود تا افراد دیابتی بتوانند یک زندگی سالم در مقایسه با افراد غیر دیابتی داشته باشند و از پیدایش عوارض دیابت جلوگیری کنند.

این 5 اصل عبارتند از: آموزش، کنترل روزانه، تغذیه ی صحیح، فعالیت جسمانی و مصرف منظم داروها (قرص یا تزریق انسولین). در صورتی که هر یک از این پایه‌ها سست باشد، تعادل و در واقع کنترل دیابت بر هم خواهد خورد.


علائم اولیه ی دیابت چیست؟

دیابت نوع 1معمولاً شروع پر سر و صدایی دارد و با علائمی چون تشنگی، پُر ادراری، پُر نوشی، کاهش وزن، گرسنگی و خستگی شدید تظاهر پیدا می‌ کند.

دیابت نوع 2 شروع خیلی آهسته ‌تری دارد و شایع ‌ترین علامت اولیه ی آن در واقع "بی علامتی" است. درصد قابل توجهی از مبتلایان به دیابت نوع 2 (تقریباً 50 درصد آنها) از بیماری خود اطلاعی ندارند و تنها با انجام آزمایش قند خون می ‌توان بیماری آنها را تشخیص داد. با این وجود در صورت عدم کنترل مطلوب، ممکن است علائمی مشابه به دیابت نوع 1 نیز بروز کند.

از دیگر علائم دیابت نوع 2 می‌توان به عفونت‌های مکرر، مخصوصاً عفونت دستگاه ادراری و پوست، تاری دید، بهبودی دیررس زخم‌ها، احساس سوزش و بی حسی در انگشتان پا اشاره کرد.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند؟

 تمامی افراد بالای 40 سال در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2هستند و باید هر 3 سال یک‌ بار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند.

* افرادی که دچار اضافه وزن می باشند و حداقل یکی از شرایط زیر را دارند، نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع 2هستند و انجام آزمایشات مکرر قند خون در آ‌نها باید در سنین زیر 40 سال یا با فواصل کوتاه تر، یعنی هر 2-1سال یک بار انجام شود.

این شرایط عبارتند از: وجود سابقه ی ابتلا به دیابت در بستگان درجه ی اول، سابقه ی ابتلای فرد به دیابت پنهان(مرحله ی پیش از دیابت)، سابقه ی ابتلا به دیابت حاملگی، سابقه ی تولد نوزاد با وزن بیشتر از 4 کیلوگرم یا تولد نوزاد با ناهنجاری‌های مادرزادی، بالا بودن فشارخون (فشارخون ماکزیمم بیشتر از 140 و یا مینیمم بیشتر از 90 میلی ‌متر جیوه)، وجود اختلالات چربی خون؛  یعنی تری ‌گلیسیرید بالاتر از 250 و یا کلسترول خوب (HDL)  کمتر از 35 میلی ‌گرم در دسی ‌لیتر، سابقه ی ابتلا به کیست‌های متعدد تخمدان و یا بیماری‌های قلبی- عروقی (تنگی رگ‌های قلب، انفارکتوس قلبی یا سکته ی مغزی ).


آیا دیابت قابل پیشگیری است؟

در مورد دیابت نوع 1 با وجودی که تحقیقات زیادی در مورد روش‌های مختلف پیشگیری از آن در حال انجام است، ولی هنوز راه حل قطعی برای پیشگیری از آن به دست نیامده است. ولی در مورد دیابت نوع 2 تحقیقات به روشنی نشان داده‌اند که تغذیه ی صحیح و کاهش وزن به میزان 7- 5 درصد وزن فعلی و نیز انجام مرتب فعالیت ورزشی (150 دقیقه در طول هفته) در پیشگیری از ابتلا به دیابت، در افراد در معرض خطر بسیار مؤثر است.

 

توصیه های غذایی در دیابت



هدف اصلی از رژیم درمانی در بیماران دیابتی، استفاده از موادغذایی به صورت متعادل است. اصولاً رژیم غذایی ای که توسط کارشناسان و متخصصان تغذیه برای افراد دیابتی تهیه می شود دارای اهداف زیر است:

- رساندن قند خون به سطح طبیعی

- حفظ سطح چربی های خون در حد طبیعی

- کاهش مشکلات خاص بیماران دیابتی

- به دست آوردن و حفظ وزن ایده آل

- رساندن مواد مغذی به بدن به میزان لازم

- تأمین انرژی موردنیاز بدن جهت انجام فعالیت های لازم

- جلوگیری از بروز عوارض و مشکلات ناشی از دیابت

توصیه های تغذیه ای برای بیماران مبتلا به دیابت نوع اول

.1سعی کنید برنامه غذایی خود را به طور منظم تنظیم کنید. به نحوی که هر روز در ساعات معینی غذا بخورید.

.2روزانه بین 4 تا 5 وعده غذا بخورید.

.3در هر وعده مقادیر متناسبی از کربوهیدرات ها را مصرف کنید تا دچار عوارض ناشی از نوسانات قندخون نشوید.

.4چربی دریافتی از طریق موادغذایی را محدود کنید.

.5مصرف قندهای ساده مانند شکر، شکر قرمز، عسل و شربت ذرت را محدود کنید.

.6مصرف فیبر را تا میزان 25 میلی گرم به ازای هر 1000 کیلوکالری دریافتی افزایش دهید. جهت اطلاع از میزان کالری موردنیاز روزانه خود، با متخصص تغذیه مشورت نمایید. منابع غذایی فیبر عبارتند از : انواع میوه و سبزی، حبوبات و غلات سبوس دار.

.7تلاش کنید از محصولات بدون قند مانند نوشابه های بدون قند، ژله بدون قند و بیسکوئیت های بدون قند استفاده کنید.

8. از میوه های تازه و کلوچه های کم چربی و غلات به عنوان میان وعده استفاده کنید.

9. هر روز صبح، غلات پرفیبر را برای صبحانه انتخاب کرده و از مصرف غلات دارای مقادیر زیاد شکر خودداری کنید.

10. به جای آب میوه از میوه تازه استفاده کنید.

11. از شیرهای کم چربی استفاده کنید.

12. روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید.

توصیه های تغذیه ای برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم

از آنجایی که بیماران دیابت نوع دوم در سنین بالاتری قرار دارند، مهم ترین کار در این بیماران، کنترل وزن می باشد. بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم باید توصیه های ذیل را مدنظر قرار دهند:

1. مصرف فیبرهای محلول به میزان 25 گرم به ازای هر 1000 کیلوکالری ضمن ایجاد احساس سیری ، می تواند به کنترل قندخون کمک کند. یکی از انواع فیبرهای محلول پکتین می باشد که در سیب ، مرکبات مثل پرتقال، لیمو و گریپ فروت ، توت فرنگی ، هویج و غلات سبوس دار وجود دارد . غیر از این مواد غذایی، منابعی فیبری که در بالا ذکر شده اند را نیز مصرف کنید.

2. تعداد وعده های غذایی خود را افزایش دهید.

3. حتما قبل از صرف غذا از سالاد یا موادغذایی کم کالری مانند کاهو، کرفس، ژله بدون قند و سوپ های ساده و کم کالری استفاده کنید.

4. از مصرف آب میوه در صبح و به صورت ناشتا خودداری کرده و به جای آن در طول روز از میوه تازه استفاده کنید.

5. از نوشیدنی ها و دسرهای بدون قند استفاده کنید.

6. آرد گندم کامل را جانشین آرد سفید کنید.

7. از مصرف روغن ماهی و مکمل نیاسین خودداری کنید زیرا باعث افزایش قند خون می شوند.

8. مصرف چربی ها را در برنامه روزانه غذایی خود طبق نظر متخصص تغذیه کاهش دهید.

9. روزانه 8 لیوان آب بنوشید.

 

نکات مهم و قابل توجه برای خانواده ها و بیماران

1. افراد دیابتی مبتلا به بیماری کلیوی نیز باید به تغذیه خود توجه خاصی داشته باشند، زیرا بیماری کلیوی با عمل بسیار از مواد مغذی تداخل دارد. لذا مصرف مکمل های تغذیه ای مگر با اجازه متخصص تغذیه توصیه نمی شود.

2. از آن جایی که کمبود بعضی از ویتامین ها باعث تشدید بیماری دیابت می گردد، باید سعی کرد تا مقادیر متناسب ویتامین ها از طریق موادمغذی دریافت شوند. به دلیل افزایش نیاز به ویتامین ها در این بیماران باید مکمل ویتامینی مصرف شود، ولی برای جلوگیری از عوارض مصرف بیش از حد آنها با متخصص تغذیه مشورت کنید.

3. ویتامینC برای ورود به داخل سلول، نیاز به انسولین دارد. تحقیقات نشان می دهد که مقدار این ویتامین در افراد دیابتی پایین تر از حد طبیعی می باشد؛ لذا مصرف میوه و سبزی فراوان و همچنین مکمل ویتامینC ضروری است.

4. بعضی از داروهای خوراکی کاهش دهنده قند خون، باعث کمبود ویتامینB12 در بدن می شوند. بنابراین در این مورد نیز باید با یک متخصص تغذیه مشورت کنید، زیرا کمبود این ویتامین می تواند باعث تخریب بافت عصبی شود.

5. بیماری دیابت می تواند باعث کمبود بیوتین در بدن شود. از آن جایی که کمبود این ماده مهم می تواند باعث تخریب بافت عصبی در بازوها و ساق پا شود، مشورت با متخصص جهت آشنایی با منابع مصرف و میزان مورد نیاز آن ضروری است.

 
رژیم غذایى در بیماران دیابتى (1)


بیمارى دیابت  یکى از شایع ترین بیمارى هاى غدد درون ریز است. اکثر افراد درگیر با این بیمارى چنانچه برنامه غذایى مناسبی را انتخاب کنند، بروز مشکلات را به طرز قابل توجهی کاهش مى دهند. مشکل اساسى اینجاست که با تشخیص دیابت، در موقعیتى قرار مى گیریم که باید عادات غذایى خود را تغییر بدهیم. هر تغییرى در ابتدا سخت است ولى از آنجایى که پدیده " عادت " در امور زندگى مربوط به انسان ها موثر است، بدن به زودى با شرایط جدید وفق پیدا مى کند و هنگامی که مشکلات فرد در اثر این رعایت توصیه ها برطرف مى شود، تمایل به داشتن رژیم غذایى مخصوص بیشتر مى شود.

در این موارد مشاوره تغذیه لازم است. کارشناس تغذیه به بیمار یاد خواهد داد تا جیره غذایى برخى مواد غذایى را در برنامه غذایى خود تعیین نماید. از آنجایى که هیچ گروه غذایى به تنهایى قادر نیست تا تمام مواد مغذى مورد نیاز براى بدن را تامین کند، بنابراین استفاده از یک رژیم غذایى کامل، افراد مبتلا به این بیمارى را در وضعیت خوبى از نظر سلامتی قرار خواهد داد.

توصیه هایى که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد، براى افراد مبتلا به هر دو نوع دیابت ( نوع 1 یاوابستهبهانسولین IDDM* و نوع 2 یاغیروابستهبهانسولین NIDDM** ) موثر است. همچنین افراد با دیابت باردارى (GDM ) و افرادى که میزان قند خون آنها در حد مرزى است ( ***IGT ) مى توانند از این توصیه ها بهره ببرند .
•کالرى

هر ماده مغذى انرژى زایى که برای انرژى مصرف نشود، به صورت چربى ذخیره مى شود ، بنابراین باید سعى کرد بین کالرى دریافتى با سوخت آن در بدن توازن برقرار شود. براى افرادى که انسولین اگزوژن استفاده مى کنند، جلوگیرى از افزایش وزن یک هدف اساسى است و براى افرادى مبتلا به دیابت نوع 2 ، کاهش وزن با توجه به وزن اولیه نمایانگر کاهش در هایپرگلیسمى ( بالا بودن قند خون )، مقاومت انسولین، اختلالات چربى و

بالا بودن فشار خون  بوده است. به عنوان مثال یک کالرى مناسب براى کودکان باید انرژى لازم براى رشد و نمو آنها را فراهم کند و وعده هاى غذایى کودکان نباید از نظر انرژى محدودیتی داشته باشد. از این رو به خصوص در مورد  کودکان استفاده از مشاوره تغذیه ضرورى است. محدودیت کالری و کاهش وزن، نشانه هاى خوبى را در کنترل دیابت نشان مى دهد، حتى اگر یک وزن مطلوب به دست نیاید.
رژیم غذایى در بیماران دیابتى (1)•کربوهیدراتها

دریافت کافى کربوهیدرات ها تا 50 درصدکالرىروزانهتوصیهمىشود.

حبوبات ، غلات، سبزیجات  و میوه ها  منابع خوبى براى ویتامین ها، املاح و فیبر هستند.

مصرف کربوهیدرات هاى ساده را باید تا 5 درصدازکلکالرىروزانهکاهشداد. اینموادشاملقند،شکر،مربا،شیرینىهاو... هستندکهقندآنهانسبتبهکربوهیدراتهاىپیچیده(نان،غلات،ماکارونى ) سریعترواردخونمىشود،بنابراینافزایشسریعقندخونرابهدنبالخواهد داشت.

بد نیست در اینجا اندکى راجع به قند های مصنوعی که فاقد کالری هستند و قند خون را افزایش نمى دهند، صحبت کنیم، چون این مواد حاوى هیچگونه کربوهیدراتى نیستند. اینها شامل شیرین کننده هاى مصنوعى مثل آسپارتام، ساخارین و آسه سولفام پتاسیم هستند. برخى قندهاى الکلی که به عنوان جانشین قند مصرف مى شوند، داراى کالرى بوده و پس از جذب وارد خون مى شوند. اینها شامل سوربیتول، مانیتول و گزیلیتول هستند، که معمولاً بسیار آرام تر از قند جذب شده و نسبت به گلوکز و ساکاروز کمتر باعث افزایش سطح قند خون مى شوند، البته این را باید بدانید که مصرف بیش از 20 تا 50 میلی گرم از این قندها باعث ناراحتى هاى گوارشى و در نهایت ایجاد اسهال می شوند. شیرین کننده هاى مصنوعى مثل ساخارین در زنان باردار و شیرده نباید مصرف شود و کودکان مبتلا به بیمارى فنیل کتونوری (PKU) نباید از آسپارتام استفاده کنند.


پروتئین

پروتئین ها برای سنتز بافت های بدن استفاده مى شوند. این مواد به عنوان انرژى مصرف نمى شوند، مگر اینکه به مقدار کافى کربوهیدرات و چربى در اختیار بدن نباشد. خوردن پروتئین بخش مهمی از هر رژیم غذایى سالم است. ولى زیاده روى در یک چیز خوب مى تواند بد باشد. به خصوص افرادى که مشکلات کلیوى دارند، باید میزان پروتئین مصرفى شان را محدود کنند.
•چربى

هر فردى در رژیم غذایى خود به میزان کمى چربى نیاز دارد تا اعمال حیاتی بدن که در ارتباط با چربى ها است، به طور مطلوب انجام شود. بنابراین باید مصرف چربی ها را محدود کرد و از انواع مفیدتر آنها که شامل روغن های مایع مثل روغن

زیتون، آفتابگردان، ذرت، کانولا و گردو است، استفاده کرد.
رژیم غذایى در بیماران دیابتى (1)•فیبر

فیبرهای غذایی محلول قادر به جذب و مهار عبور گلوکز از روده باریک است و در درمان و جلوگیرى از بیمارى هاى دستگاه گوارش و

سرطان روده بسیار نافع است. بنابراین توصیه مى شود افراد دیابتى حدود 35-20 گرم در روز از فیبرهاى غذایی استفاده کنند که شامل : غلات ، حبوبات کامل، میوه ها و سبزى هاست.
•ویتامینهاوموادمعدنى

قبل از مصرف مکمل ویتامین ها، با متخصص تغذیه مشورت کنید. به نظر مى رسد که توزیع مناسبى براى دریافت ویتامین ها و مواد معدنى براى افراد دیابتی وجود ندارد. مصرف آنتى اکسیدان هایى مثل

ویتامین C ، ویتامین E  و بتاکاروتن قابل توجه است. کسانى که دچار کمبود ویتامین و مواد معدنى هستند، در معرض خطر بیشترى نسبت به سایر افراد می باشند. تحقیقات نشان داده است که عنصر کروم در تنظیم قند خون در محدوده مطلوب بسیار کارآمد است.

همچنین کمبود منیزیم با حساسیت نسبت به انسولین ارتباط دارد و با مکمل یارى از طریق خوراکى بهبود پیدا مى کند(به خصوص در دیابت غیر وابسته به انسولین.
•نمک

بسیارى از افراد دیابتى به خصوص دیابت نوع دوم باید مراقب فشار خون خود باشند، بنابراین براى جلوگیرى از خطرات بی شمار مصرف نمک  و بالا رفتن فشار خون، مصرف محدود نمک به این بیماران توصیه مى شود.

 
رژیم غذایى در بیماران دیابتى (2)

رژیم غذایى در بیماران دیابتى (2)براى فهم دقیق تر موارد یاد شده، استفاده از توصیه هاى زیر برای شما که یک بیمار دیابتی هستید، مى تواند بسیار مفید باشد:

1- استفاده از فیبرهاى محلول زمان لازم براى جذب قند خون را افزایش داده و از افزایش ناگهانى قند خون پس از مصرف وعده غذایى جلوگیرى مى کند. پس مصرف یک عدد

سیب با پوست، حبوبات و سبزى هاى سرشار از فیبر به شما در کنترل قند خون کمک بزرگى مى کند. منابع غنی از فیبر محلول عبارتند از : سیب، مرکبات مثل پرتقال، لیمو  و گریپ فروت، توت فرنگی  و غلات سبوس دار .

2- مصرف سیب زمینى،

هویج، آردهاى سفید و جوانه گندم آرد شده براى شما ممنوع است، به خصوص سیب زمینى که ضریب گلیسمى ( سرعت ورود قند به خون ) بالایى داشته و به سرعت قند خون را افزایش مى دهد.

3- تا جایی که ممکن است از مصرف کربوهیدرات هاى ساده ( قند، شکر، شیرینى، مربا، آرد سفید، ژله، آب نبات و...) پرهیز کنید و بیشتر کربوهیدرات های پیچیده را مصرف کنید، البته این بدان معنا نیست که هرگز قند مصرف نکنید بلکه به این دلیل محدود کردن آن توصیه مى شود که از نظر تغذیه اى فاقد ارزش است. بنابراین سعى کنید که نه تنها شما، بلکه تمام افراد خانواده شما به حذف آن از رژیم غذایى بیندیشند.

4- بهترین شکل مصرف نان، استفاده از

نان سبوس دار  آن است و بهترین گزینه ها استفاده از نان سنگک و نان جو است.

5- از مصرف چربى زیاد باید پرهیز کرد، زیرا چربى زیاد سرعت سقوط بدن به طرف بیمارى دیابت را تسریع مى کند، به خصوص چربى هاى اشباع( جامد ) که بر توانایى تاثیر انسولین بر متابولیسم قند تاثیر منفى مى گذارد. بنابراین توصیه من به شما این است که چربى هاى مرئى گوشت ها(چربى هایى که با چشم دیده مى شوند) و پوست مرغ را حتماً جدا کرده و مصرف سینه مرغ را به ران مرغ و سایر قسمت ها ارجحیت دهید.

6- کباب کردن، بخارپز کردن و روش هاى پخت سریع را بر سرخ کردن در روغن ارجحیت بدهید. آب گوشت را بعد از پخت، سرد کنید و چربى سطح آنها را گرفته و سپس مصرف نمائید.

7-  خوردن ماهى ممکن است احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم را 50 درصد کاهش دهد، یعنى اشخاصى که در رژیم غذایى آنها

ماهى وجود دارد، حدود 50 درصد کمتر از آنهایى که ماهى نمى خورند احتمال ابتلا به ناراحتى عدم تحمل قند را دارند. ماهى سرشار از اسیدهای چرب اُمگا- 3  است، بنابراین مصرف ماهی به میزان حداقل دو بار در هفته و هر بار 90 گرم بسیار توصیه مى شود. البته بیماران دیابتی نباید از کپسول هاى روغن ماهى جز با تجویز پزشک استفاده نمایند، زیرا تنظیم قند خون آنها را مختل مى کند.

8- پیاز و سیر ( در صورت عدم استفاده از آسپیرین و نداشتن مشکلات گوارشى در رابطه با مصرف سیر ) از قدیمى ترین مواد غذایى هستند که از نظر کنترل بیمارى دیابت مورد توجه بوده و تحقیقات جدید این موارد را تاکید کرده است (خام و پخته آنها تفاوتى ندارد). پیاز ممکن است با تاثیر بر سوخت و ساز گلوکز در کبد و یا افزایش سطح انسولین و یا بالاخره افزایش اثر کیفى انسولین براى کاهش قند خون مفید باشد .

 

رژیم غذایى در بیماران دیابتى (2)9-  کلم بروکلى  از سبزى هاى بسیار مفید است که منبع غنى کروم است و به تنظیم قند خون در محدوده مطلوب بسیار کمک مى کند ، حتى در مواردى مصرف کروم نیاز استفاده از قرص ها را برطرف کرده است. جو نیز از نظر کروم غنى است. از دیگر مواد غذایى حاوى کروم مى توان به مغزها ، قارچ خوراکى  ، سبوس غلات، ریواس  و مخمر اشاره کرد.

-10  لبنیات  مصرفى شما باید از نوع کم چرب باشد ( به جز در کودکان ) . ماست  و شیر پر چرب  ، خامه ، پنیرهاى پرچرب (گودا، پیتزا و...) ، سرشیر و کره را از رژیم غذایى خود حذف کنید.

 -11آنتى اکسیدان ها  شامل ویتامین هایC , E  و بتاکاروتن  از مواد بسیار مهم براى حفاظت از سلول هاى بتا (سلول هاى تولید کننده انسولین) هستند، بنابراین از منابع حاوى این ویتامین استفاده کنید. ویتامین C در سبزیجات و میوه های تازه و بیشتر در مرکبات( پرتقال، گریپ فروت، انواع لیمو و نارنگی )، کیوی  ، انواع توت، گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، هندوانه، طالبی  ، توت فرنگی، سیب زمینی و سبزیجات برگ سبز موجود است. بهترین منبع ویتامین E آجیل و روغن های گیاهی مثل : روغن جوانه گندم ، آفتابگردان، بادام، گردو، فندق، ذرت  و زیتون است. بتاکاروتن ( پیش ساز ویتامین A) در میوه هاى رنگى به خصوص زرد و نارنجى و سبزى هاى سبز تیره وجود دارد؛ مثل سیب زمینی شیرین، هویج، اسفناج، کدو حلوایی ، طالبی، زرد آلو ، کلم بروکلی، گریپ فروت قرمز.

پس میوه ها و سبزى های خام ( اگر مشکل گوارشى ندارید ) بهتر از انواع پخته آنها و انواع پخته بهتر از انواع منجمد و بخارپزى که بخار آن خارج مى شود یا آب آن دور ریخته مى شود، است.

-12خوردن میوه ها با پوست باعث افزایش تدریجى قند خون مى شود. جالب است بدانید که بیشتر ویتامین ها و مواد معدنى در لایه هاى نزدیک به پوست میوه ها قرار دارند، پس میوه هایى را که مى شود با پوست خورد با پوست میل کنید و مصرف میوه هاى بسیار شیرین را ممنوع و یا بسیار کاهش دهید؛ مثل

موز، انجیر، خربزه، انگور  شیرین و... .

 -13 برخى از ادویه ها فعالیت انسولین را تشدید مى کنند. تحقیقات ثابت مى کند که مصرف

دارچین  ، میخک ، زردچوبه (براى پیشگیرى از گرفتگى عروق و آلزایمر نیز مفید است) و برگ بو، فعالیت انسولین را تا سه برابر افزایش مى دهند که در بین آنها اثر دارچین از بقیه بیشتر است، طورى که پاچیدن مقدار کمى دارچین روی غذاهاى شیرین فعالیت انسولین را افزایش داده و مانع از افزایش قند خون مى شود.

-14تخم شنبلیله حاوى ماده ای به نام " گالاکتومانان " است که از دیرباز در ایران و سایر کشورهاى مشرق زمین براى کنترل دیابت مورد استفاده قرار می گرفته است. اثر این ماده در افراد مبتلا به دیابت نوع اول بسیار چشمگیر بوده و حتى کاهش چربى هاى خون را هم به دنبال دارد.

-15مصرف 8 - 7  لیوان آب  در روز را به شما توصیه مى کنم.

-16 به خود عادت دهید که برچسب تمام مواد غذایى را قبل از مصرف بخوانید. ممکن است تعجب کنید که بسیارى از غذاهاى حاوى شیرین کننده هاى مصنوعى کم کالرى مثل دسرهاى رژیمى، نوشابه ها و ... اغلب دارای نشاسته و سایر قند ها، چربى ها و پروتئین ها نیز هستند که این مواد کالرى زیادى دارند و موجب افزایش قند خون مى شوند. همچنین به موضوع کم چربى یا بدون چربى نیز توجه کنید. اغلب به این محصولات موادی به عنوان حجم دهنده افزوده مى شود، مثل مالتو دکسترین، و پلى دکستروز در محصولاتى مانند ماست بدون قند و بستنى کم چربى، که بر میزان قند خون تاثیر دارند.

رژیم غذایى در بیماران دیابتى (2)-17غذایى که آهسته تر هضم مى شود ، قند را آهسته تر وارد خون کرده و آن را خیلی افزایش نمی دهد. غذایى که به صورت قطعات بزرگتر باشد، خیلى آهسته تر از غذاهاى نرم ( پوره شده) هضم مى شوند. غذاى پخته سریع تر از غذاى خام هضم مى شود و غذایى که رطوبت داشته باشد، خیلى سریع تر از غذاى خشک ( ذرت بوداده در برابر آب پز ) هضم مى شود.

-18 سعى کنید تخم مرغ  مصرفى شما بیشتر از سه عدد در هفته نباشد ، ولی مصرف سفیده تخم مرغ به شرط آنکه کاملاً پخته باشد اشکالی ندارد. البته در صورت بروز رنگ زرد در پوست بیماران مبتلا به دیابت ( گزانتوکرومى ) مصرف تخم مرغ را محدود مى کنند.

-19با توجه به تاکید فراوان در مورد کاهش مصرف نمک در این بیماران ، توصیه مى شود نمکدان را سر سفره نیاورید . برچسب ماده غذایى را از نظر مقدار نمک بخوانید و براى طعم دهى به غذاها از چاشنى هاى سالم استفاده کنید. پنیرها را در آب بگذارید و مصرف مواد غذایى فرآورى شده نظیر سوسیس و کالباس را بسیار محدود یا حذف کنید.

-20سایر سبزی های مفید برای این بیماران شامل: مرزه، کلم ، کدو سبز،

شلغم  و تره است.

-21مصرف میوه هایى مثل توت فرنگى ( قند آن لوولوز است و داراى مقدار زیادى اسید سیالیک است)،

خرما ( البته با احتیاط )، گلابى ، گیلاس و سیب به خصوص با پوست را فراموش نکنید.

-22 سویا ماده غذایى مفید و موثرى است که علاوه بر قند خون، بر چربى هاى خون هم اثر شگفت انگیزى دارد . پس از مصرف آن غافل نشوید.

-23در حبوبات مصرف عدس  براى این بیماران را توصیه مى کنم. ولى در مصرف لوبیا بهتر است که جانب احتیاط را رعایت کنند.

-24 براى پیشگیرى از ابتلا به دیابت نوع اول ( وابسته به انسولین ) توصیه مى شود که حداقل تا یک سالگى از دادن لبنیات به نوزاد خوددارى کنید. توجیه کارشناسان تغذیه این است که حتى الامکان نباید به نوزاد شیرگاو داد ، مخصوصاً اگر سابقه ارثى ابتلا به این بیمارى در خانواده آنها وجود داشته باشد.

-25مهمترین نکته در مورد افراد مبتلا به دیابت نوع اول این است که باید یک میان وعده در پیک ( اوج ) اثر انسولین مصرف کنند، زیرا به فاصله 45-30 دقیقه بعد از مصرف انسولین، قند خون افت خواهد کرد که با علامت ضعف خود را نشان مى دهد. از این رو مصرف یک میان وعده مثل نان و پنیر، یک لیوان شیر یا یک عدد میوه را به آنها توصیه مى کنم.

-26اکثر کارشناسان تغذیه ، برای اینگونه بیماران رژیمى را توصیه مى کنند که براى پیشگیرى از

بیمارى هاى قلب و عروق  هم کارآمد است و در آن چربى به خصوص چربى حیوانى خیلى محدود مى شود و مقدار مواد کربوهیدراتی نیز کم است، ولی مواد غذایى سرشار از فیبر ، مثل حبوبات و سبزیجات ، دانه هاى غلات کامل ( سبوس دار ) و مغزها در این رژیم وجود دارد.

در نهایت متعادل نگه داشتن وزن، نرمش و

ورزش (حداقل سه بار در هفته و هر بار 20 دقیقه ) به موازات اجرای رژیم غذایى مناسب و توجه خاص به پیاده روى  روزانه، برای تامین آرامش اعصاب بسیار توصیه مى شود.
دیابت باعث سکته ی قلبی می شود


دیابت یک عامل خطر مهم و بزرگ برای بیماری ‌های قلبی و سکته است. حدود 65 درصد افرادی که دیابت دارند به علت انواع مختلفی از بیماری‌های قلبی عروقی می‌ میرند. به ویژه زنان دیابتی خطر بالایی برای مردن از بیماری‌های قلبی-عروقی و سکته ی قلبی دارند.


حدود 150 میلیون نفر در جهان و 3 میلیون نفر در ایران به بیماری دیابت مبتلا هستند. مطالعه‌ای در شهر بوشهر که توسط دکتر نبی ‌پور و همکارانش انجام گرفت نشان داد که 9/12درصد از زنان بوشهری دیابت دارند.

آن نوع دیابتی که به طور شایع در بزرگسالان وجود دارد، دیابت نوع 2 است. در دیابت نوع 2، لوزالمعده انسولین تولید می ‌کند، اما بدن نمی ‌تواند به طور مناسب از آن استفاده کند و به تدریج توانایی تولید آن را از دست می ‌دهد.

دیابت نوع 2 یک بیماری جدی است که علاوه بر افزایش خطر بیماری‌های قلبی، باعث نارسایی کلیه، کوریچشموقطعاندامتحتانیدربزرگسالانمیشود.

دیابت همچنین می‌ تواند منجر به آسیب اعصاب و ایجاد اختلال در مبارزه با عفونت شود.

خطر دیابت نوع 2 بعد از 45 سالگی افزایش می‌ یابد. اگر اضافه وزن دارید،  به ویژه اگر افزایش وزن شما بیشتر در ناحیه ی قسمت میانی بدن است به احتمال زیاد، در معرض ابتلا به این بیماری هستید.

عوامل خطر دیگر شامل نداشتن تحرک بدنی و سابقه ی خانوادگی دیابت است. زنانی که طی حاملگی دیابت داشته‌اند (دیابت حاملگی) یا نوزادانی که با وزن بیش از 4 کیلوگرم متولد شده اند، در معرض خطر بالای ابتلا به دیابت نوع 2هستند.

علایم دیابت ممکن است شامل خستگی، تهوع، تکرر ادرار، تشنگی غیر معمول، کاهش وزن، تاری دید، عفونت‌های مکرر و تاخیر در بهبود زخم‌های بدن  باشد.

دیابت نوع 2 به تدریج پیشرفت می ‌کند و گاهی اوقات هیچ علامتی ندارد. حتی اگر هیچ علامتی از دیابت ندارید، در صورتی که اضافه وزن و هر یک از عوامل خطر دیابت نوع 2 را دارید، از پزشک خود بخواهید تا برای شما آزمایش قند خون بنویسد.

اگر شما دیابت دارید، کنترل سطح قند خون به پیشگیری از مشکلات احتمالی کمک می ‌کند. به علت این که دیابت با بیماری‌های قلبی مرتبط است، کنترل و ارزیابی دیابت بایستی شامل کنترل یک سری عوامل معین باشد.

کسانی که دیابت دارند، باید فشار خون و کلسترول خود را پایین‌تر از سطح توصیه شده‌ نگه دارند. نکشیدن سیگار، داشتن تحرک بدنی و مصرف روزانه ی آسپرین (در صورت توصیه ی پزشک) برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی مهم هستند.

برخی از افراد دیابت ندارند، اما در معرض خطر زیادی برای ابتلا به این بیماری هستند. این افراد "مستعد دیابت" هستند. در این افراد سطوح قند خون بیشتر از میزان طبیعی است، اما هنوز وارد محدوده ی دیابت نشده است.

تحقیقات جدید نشان داده‌اند که بسیاری از افراد مستعد دیابت می ‌توانند با ایجاد تغییر در رژیم غذایی و فعالیت بدنی از ایجاد دیابت پیشگیری کنند یا آن را به تأخیر اندازند.

احتمال سکته ی قلبی یا مغزی در افراد دیابتی 50 درصد بیشتر از کسانی است که قند خون طبیعی دارند. بنابراین بایستی توجه زیادی به کنترل یا پیشگیری فشار خون، کلسترول خون و دیگر عوامل خطر بیماری‌ های قلبی داشته باشند.
کنترل دیابت در سه گام:

اگر دیابت دارید، برداشتن سه گام ضروری به شما کمک می‌ کند تا آن را بهتر کنترل کنید:
گام اول: انجام آزمایش A1C

این آزمایش می‌تواند نشان دهد که در سه ماه گذشته به طور متوسط چه قدر موفق به کنترل قند خون خود شده‌اید. مطلوب آن است که مقدار این آزمایش کمتر از 7 باشد. حداقل هر شش ماه یک بار این آزمایش را انجام دهید.
گام دوم: فشار خون

توجه داشته باشید که هر چه قدر فشار خونتان بالاتر باشد، قلب برای پمپاژ خون به داخل عروق به تقلای بیشتری نیاز دارد. بهتر است هر بار که به پزشک مراجعه می ‌کنید، از او بخواهید تا فشار شما را اندازه‌گیری کند. سعی کنید فشارخون‌تان را کمتر از 13 بر روی 8 نگه دارید.
گام سوم: کلسترول

کنترل کلسترول بد یا LDL  که باعث انسداد عروق شما می ‌شود. حداقل سالی یک بار آن را اندازه بگیرید و سعی کنید آن را کمتر از 100نگه دارید.

برای کاهش کلسترول و فشار خون می‌توانید:

- به فعالیت فیزیکی روزانه بپردازید.

- میزان نمک ، چربی و کلسترول خصوصاً چربی اشباع شده غذایتان را تا حد امکان کاهش دهید.

- غذاهای فیبردار  بیشتری بخورید؛ مثل میوه ، سبزیجات ، حبوبات ، نان و غلات سبوس دار(مثل سنگک و بربری).

- وزن خود را کنترل کنید.

- اگر سیگاری  هستید، سیگار را ترک کنید.

- داروهای خود را به طور مرتب مصرف کنید.

- از پزشک خود بخواهید تا در صورت نیاز برای شما آسپرین تجویز کند.

- برای کنترل دیابت خود از دیگران هم کمک بخواهید.
پیشگیری از دیابت

اگر قند خون شما بیشتر از حد طبیعی است، بیشتر احتمال دارد که به دیابت نوع 2مبتلا شوید. اما می ‌توانید کارهایی انجام دهید که سلامتی ‌تان را بهبود ببخشید و شروع دیابت را به تأخیر بیندازید یا از آن پیشگیری کنید.

مطالعه ی اخیر نشان داده است که بسیاری افراد مستعد دیابت که اضافه وزن دارند، به طور قابل توجهی می ‌توانند خطر پیشرفت بیماری دیابت را با داشتن رژیم غذایی مناسب(کم ‌چربی و کم انرژی) و انجام فعالیت‌ بدنی (حداقل 5 روز در هفته و هر بار 30 دقیقه) کاهش دهند.
نتایج تعدادی تحقیق:

* به طور کلی افرادی که با استفاده از رژیم لاغری و افزایش تحرک بدنی (معمولاً پیاده روی سریع) حدود 5 تا 7 درصد کاهش وزن (7-5 کیلوگرم) پیدا می ‌کنند، خطر بیماری دیابت تا سه سال آینده در آنها 58 درصد کاهش می ‌یابد.

* در افراد بالای 60 سال این تغییرات در شیوه ی زندگی خطر پیشرفت بیماری دیابت را حدود 71 درصد کاهش می‌‌دهد.

* افرادی که داروهای دیابت (متفورمین) مصرف می ‌کنند، خطر پیشرفت بیماری را تا 31 درصد کاهش می‌ دهند. این یافته‌ها مشخص می ‌کند که شما می ‌توانید اقداماتی انجام دهید که از دیابت پیش گیری کنید یا آن را به تأخیر بیندازید.

 
تغذیه در دیابت حاملگی
GESTATIONAL DIABETES MELLITUS

دیابت حاملگی یا GDM عبارت است از بروز هر درجه از عدم تحمل گلوکز در طی دوران حاملگی . زنانی که قبل از حاملگی مبتلا به دیابت بوده‌اند، در این دسته قرار نمی گیرند.

علائم GDM عبارت است از: اضافه وزن زیاد،  هیپرگلیسمی(افزایش قند خون)، کتواسیدوز دیابتی، فشار خون حاملگی و اضطراب.

GDM در طول ماه دوم و سوم بارداری تشخیص داده می شود. در بدن مادر باردار نیاز به انسولین در نیمه ی اول حاملگی کاهش می یابد و ممکن است دو سوم مقدار معمول، نیاز به انسولین داشته باشد و این به خاطر مصرف گلوکز توسط جنین است. اما در نیمه ی دوم حاملگی به خاطر تغییرات هورمونی و ترشح هورمون های آنتاگونیست انسولین از جفت، نیاز به انسولین100-70 درصد افزایش می یابد و در بعضی باعث بروز مقاومت به انسولین می شود. زنانی که مبتلا به GDM می شوند، بعد از حاملگی در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2 قرار می گیرند. GDM در صورت عدم درمان می تواند در جنین باعث ماکروزومی، دیسترس تنفسی(عفونت ریه) ، هیپوگلیسمی(کاهش قند خون)، هیپوکلسیمی(کاهش کلسیم خون) و هیپربیلی روبینمی(افزایش بیلی روبین خون) شود.

نوزدان متولد شده از مادران مبتلا به GDM اغلب وزن بالایی دارند، به خاطر اینکه در دوران جنینی، به طور غیر طبیعی، در معرض مقادیر بالای انسولین قرار می گیرند که خود یک هورمون محرک رشد است. این نوزادان مدت کوتاهی پس از تولد دچار هیپوگلیسمی می شوند، زیرا در حالی که در بدنشان انسولین تولید شده، به طور ناگهانی رسیدن گلوکز به آن ها قطع شده است.

علاوه بر این در زنان مبتلا به GDM ، میزان عمل سزارین و نیز میزان بروز پری اکلامپسی(مسمومیت ناشی از بارداری) بیشتراست. لذابهتراستاینوضعیتباتستهایغربالگریبینهفتهی24 تا 28 حاملگیتشخیصدادهشود. البتهزنانیکهدرمعرضریسکبالای ابتلا به GDMهستند از جمله زنان چاق، زنانی که سابقه ی ابتلا به GDM دارند، زنانی که گلیکوزوری(قند در ادرار) دارند و زنانی که سابقه ی خانوادگی GDM دارند باید در اولین معاینه و هر چه زودتر آزمایش قند خون بدهند که اگر منفی بود باید دوباره در هفته ی 28-24حاملگی آزمایش بدهند. FBS(قند خون ناشتا) بیش تر از 126 میلی گرم در دسی لیتر یا CBS 200 میلی گرم در دسی لیتر معیار تشخیص GDM است که در صورت عدم وجود هیپرگلیسمی، این تست باید دوباره در یک روز دیگر تکرار شود.

 
تغذیه در دیابت حاملگی( GDM)

هدف از تغذیه درمانی در GDM، فراهم آوردن کالری و تغذیه ی کافی، برای رشد جنین و نیز جلوگیری از هیپرگلسیمی و کتونمی است. دیابت حاملگی تا حد زیادی با رژیم غذایی، ورزش متعادل و کنترل وزن درمان می گردد و به ندرت نیاز به انسولین پیدا می شود.

رژیم معمول در GDM حاوی 35-30 کیلوکالری به ازای KG وزن بدن است. پروتئین به میزان 25-20درصد کل کالری، کربوهیدرات 40-35 درصد کالری (به خصوص از نوع نشاسته ای و فیبر ) و چربی 40-35 درصد کالری روزانه را تشکیل میدهد. حداقل دریافت 250 گرم کربوهیدرات در روز برای جلوگیری از بروز هیپوگلیسمی لازم است.

یک توصیه ی عمومی این است که مصرف کربوهیدرات ها در هنگام صبحانه محدود شود.

بعضی از زنان فقط 30 گرم یا کمتر کربوهیدرات را برای صبحانه تحمل می کنند. مقادیر بیشتر، در بقیه ی روز، بهتر تحمل می شود. استفاده از وعده های غذایی کوچک تر و بیش تر (6-4 وعده در روز) باعث می شود، قند خون بدون نیاز به انسولین تزریقی، کنترل شود.

دریافت چربی اشباع (روغن جامد و چربی حیوانی) به بروز GDM کمک می کند و دریافت چربی غیراشباع (PUFA) مثل روغن های مایع گیاهی  و مغزها  و ... در این رابطه اثر حفاظتی دارد.

برای زنان چاق مبتلا به GDM، 33-30 درصد محدودیت کالری (دریافت تقریباً 1800 کیلو کالری در روز)، هیپوگلیسمی را بدون افزایش کتونوری(وجود مواد ستنی در ادرار) بهبود می بخشد. بنابراین در زنانی که BMI(نمایه ی توده ی بدنی) بالای 30 دارند، محدودیت متوسط کالری مفید است.

ورزش منظم هوازی، به خصوص بعد از غذا، به کنترل قند خون کمک می کند. انجام پیاده روی توصیه می شود. در GDM ورزشی مفید است که بالاتنه را درگیر کند و به پایین تنه فشار نیاورد.

اگر قند خون با این اقدامات کنترل نشود، انسولین تزریقی مورد نیاز است. فقط انسولین مصرفی باید از نوع انسانی باشد تا از احتمال تشکیل آنتی بادی- انسولین در مادر و جنین جلوگیری شود.

بعد از زایمان تقریباً 90 درصد زنان مبتلا به GDM به حالت طبیعی برمی گردند، ولی با این حال این زنان بعداً تا 60 درصد احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 را دارند که البته این احتمال با نرمال نگاه داشتن وزن کاهش می یابد.

زنانی که مبتلا به GDM می شوند، 6هفته بعد از زایمان باید به منظور تشخیص دیابت، غربالگری شوند.


گرد آورنده : مجتبی ابراهیم نژاد



نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است
ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی